0
تهران/ احمد دورسون/ خبرگزاری آنادولو
ایران پس از بازگشت تحریمهای سازمان ملل و اعلام نداشتن برنامه مذاکره هستهای با اروپا، ضمن باز گذاشتن در مذاکره با آمریکا، بحثها درباره خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای موسوم به «انپیتی» و آمادهسازیهای نظامی در برابر تهدیدهای اسرائیل و آمریکا را تشدید کرده است.
سازوکار «اسنپبک» شورای امنیت سازمان ملل متحد در 28 سپتامبر فعال شد و تحریمهای برداشته شده علیه ایران به صورت خودکار بازگشتند. این تحریمها اکنون به تحریمهای بینالمللی علیه همه اعضای سازمان ملل تبدیل شدهاند. روسیه و چین این تحریمها را «غیرقانونی» اعلام کردند.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در نشست خبری 6 اکتبر اعلام کرد که برنامهای برای مذاکره هستهای با اروپا وجود ندارد، اما درها برای گفتوگو با آمریکا باز است.
پس از بازگشت تحریمها، در مجلس ایران بحثها درباره لایحه خروج از پیمان انپیتی شدت گرفت، هرچند دولت با آن مخالفت میکند. همچنین توافق نظارتهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی در 9 سپتامبر به دلیل بازگشت تحریمها به حالت تعلیق درآمده و در حال حاضر نظارت هستهای در ایران انجام نمیشود.
تهدیدهای نظامی اسرائیل و آمریکا نیز بخش دیگری از موضوعات مهم است. سرتیپ مجید موسوی، فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران ایران، اعلام کرد: «تمامی خسارتها جبران شده و برای پاسخ به هرگونه حمله احتمالی کاملاً آمادهایم.»
رسانههای ایران همچنین از انتقال محمولههای نظامی از روسیه به ایران با هواپیماهای باری خبر دادهاند، هرچند جزئیات این محمولهها منتشر نشده است.
برخی گزارشها نیز مدعیاند آمریکا با کمک برخی کشورهای عربی قصد دارد در چارچوب سیاست «فشار حداکثری» نفتکشهای وابسته به ایران را در خلیج فارس توقیف کند. منابع ایرانی میگویند در واکنش به این تهدیدات، سامانههای موشکی ضدکشتی در جزایر استراتژیک ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک مستقر شدهاند.
کارشناسان ایرانی: اروپا اعتماد تهران را از دست داده است
فؤاد ایزدی، استاد روابط بینالملل دانشگاه تهران، در گفتوگو با خبرنگار آنادولو گفت که ایران درِ مذاکره را نبسته اما از رفتار اروپا و آمریکا عمیقاً بیاعتماد شده است.
ایزدی افزود: «عملیات اخیر آمریکا با نام "چکش نیمهشب" عملاً میز مذاکرات را ویران کرد. واشنگتن و متحدان اروپاییاش با فعالسازی مکانیسم اسنپبک، عملاً فرآیند دیپلماتیک را نابود کردند.»
وی با اشاره به طرح خروج از انپیتی گفت: «بسیاری از نمایندگان مجلس معتقدند این معاهده هیچ سودی برای ایران نداشته و تنها محدودیت ایجاد کرده است. با توجه به تجربههای پیشین، احتمال خروج ایران از انپیتی وجود دارد.»
هدید به حمله مجدد و سناریوی رویارویی در خلیج فارس
ایزدی درباره احتمال حمله مجدد آمریکا و اسرائیل گفت: «ممکن است آنها دوباره حمله کنند، اما این بار پاسخ ایران پرهزینه و پشیمانکننده خواهد بود.»
او همچنین درباره ادعای نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، مبنی بر توسعه موشکهای دوربرد در ایران تأکید کرد: «هیچ قانون بینالمللی محدودکنندهای در زمینه برد موشکها وجود ندارد و ایران قادر است موشکهای دوربرد تولید کند.»
دیدگاههای دیگر: آیا ایران دوباره به آمریکا روی خواهد آورد؟
حمید روشنچشم، استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی تهران، گفت با فعال شدن مکانیزم اسنپبک، نقش اروپا در پرونده هستهای ایران از بین رفته و مسئله اکنون به یک معادله دوطرفه ایران و آمریکا تبدیل شده است.
او اظهار داشت: «اگر ایران و آمریکا به تفاهم برسند، مسئله هستهای قابل حل است. به باور من، تهران در نهایت برای حل این بحران بار دیگر به مذاکره با واشنگتن بازخواهد گشت.»
روشنچشم افزود: «احتمال درگیری در تنگه هرمز بسیار بالاست. در صورت بروز جنگ، خلیج فارس و دریای عمان بهصورت همزمان درگیر خواهند شد.»
ایران: آماده هر سناریو هستیم
سامان نیازی، کارشناس روابط بینالملل، نیز با اشاره به افزایش تهدیدها گفت: «ایران از اصول عقلانی در مذاکره فاصله نگرفته و همزمان در برابر هرگونه سناریوی نظامی آمادگی دارد. چه در عرصه سیاسی و چه نظامی، تهران آماده است.»
وی تأکید کرد که خروج از انپیتی یکی از گزینههای روی میز است و تصمیم نهایی بر اساس منافع ملی اتخاذ خواهد شد.