استانبول/ خبرگزاری آنادولو

دکتر مهدی زارع، استاد دانشگاه و رئیس شاخه زمین‌شناسی فرهنگستان علوم ایران با اشاره به سرعت بی‌سابقه خشک شدن دریاچه ارومیه گفت که این رویداد، آن را از چرخه‌های طبیعی تاریخی متمایز کرده است.

به گزارش «خبرآنلاین»، وی در ادامه تصریح کرد: نوسانات گذشته تدریجی بودند و طی هزاران سال با تغییر آهسته سیستم‌های اقلیمی سیاره‌ای رخ می‌داد. ولی امروزه فرآیندی در مقیاس هزاره را در عرض چند دهه مشاهده می‌کنیم. از اواسط دهه هفتاد شمسی، دریاچه بیش از ۹۰ درصد از مساحت و حجم آب خود را از دست داده است.

زارع افزود: این انحراف از الگوهای طبیعی، مشکل را نه به عنوان یک رویداد چرخه‌ای، بلکه به عنوان یک فاجعه سریع که عامل اصلی آن انسانی است، مطرح می‌کند. بنابراین، خشک شدن اخیر نتیجه مستقیم اقدام‌های جامعه‌ای است که هیدرولوژی طبیعی را عمیقاً تغییر داده و یک عقب‌نشینی آهسته و طبیعی را به یک فروپاشی فاجعه‌بار و ساخته دست بشر تبدیل کرده است.

رئیس شاخه زمین‌شناسی فرهنگستان علوم ایران اظهار داشت: ساخت غیرعلمی و غیر فنی یک گذرگاه – بزرگراه – و پل ۱۵ کیلومتری در مرکز دریاچه در اوایل دهه ۱۳۸۰ یک عامل استرس‌زای حاد دیگر ایجاد کرده است. این میان‌گذر با تنها یک شکاف باریک ۱.۲۵ کیلومتری برای تبادل آب، عملاً دریاچه را به دو سیستم هیدرولوژیکی جداگانه تقسیم کرده است. این امر گردش طبیعی آب را مختل کرده و باعث اختلاف شوری قابل توجه بین حوضه‌های شمالی و جنوبی و تسریع روند خشک شدن در قسمت جنوبی شده که سال‌ها قبل از بخش شمالی به یک دشت نمک تبدیل شده است.

زارع خاطرنشان کرد: از زمان رسیدن به بالاترین سطح آب در سال ۱۳۷۴، زوال دریاچه ارومیه سریع و چشمگیر بوده است. طی دو دهه پس از آن، سطح آب دریاچه بیش از ۷ متر کاهش یافت و منجر به از دست رفتن تقریباً ۹۰ درصد از مساحت سطح آن شد. در حالی که دوره‌ای از افزایش بارندگی در سال آبی ۱۳۹۷-۱۳۹۸ و انحراف هدفمند آب از رودخانه زاب در سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ منجر به بهبودی موقت شد، مساحت سطح دریاچه متعاقباً دوباره کاهش یافت و بخش عمده‌ای از حوضه آن را تا شهریور ۱۴۰۲ به یک دشت نمک وسیع و خشک تبدیل کرد.

گفتنی است بر اساس جدید‌ترین تصویر ناسا از دریاچه ارومیه، این دریاچه به طور کامل خشک شده و دیگر اثری از یک دریاچه در تصویر هوایی دیده نمی‌شود.